Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) là một trong những loại vi khuẩn phổ biến nhất gây ra các bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa. Từ lâu, HP được biết đến là thủ phạm chính gây viêm loét dạ dày – tá tràng, thậm chí là ung thư dạ dày. Tuy nhiên, không nhiều người biết rằng loại vi khuẩn này còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến đại tràng – phần cuối cùng của ống tiêu hóa. Vậy vi khuẩn HP ảnh hưởng đến đại tràng như thế nào?
Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây cùng PGS.TS.BS.TTUT. Nguyễn Quang Duật – cố vân chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh.
Vi khuẩn HP là gì?
Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) là một loại vi khuẩn hình xoắn, sống chủ yếu trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày của con người. Nó có khả năng tiết ra urease – một loại enzyme giúp vi khuẩn trung hòa axit dạ dày, từ đó sinh sôi và tồn tại lâu dài trong môi trường khắc nghiệt này.
Vi khuẩn HP lây truyền chủ yếu qua:
- Đường miệng – miệng
- Đường phân – miệng
- Dụng cụ ăn uống không đảm bảo vệ sinh
- Nguồn nước ô nhiễm
Ước tính, khoảng 50% dân số thế giới nhiễm HP, nhưng không phải ai cũng biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Trong một số trường hợp, HP tồn tại âm thầm, nhưng cũng có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách.
Vi khuẩn HP có ảnh hưởng đến đại tràng không?
Dù vi khuẩn HP chủ yếu cư trú trong dạ dày, nhưng nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy mối liên hệ giữa HP và các bệnh lý tại đại tràng. Tuy chưa có kết luận chắc chắn rằng HP là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh đại tràng, nhưng các tác động gián tiếp từ vi khuẩn này lại ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của đại tràng.
Sự thay đổi hệ vi sinh đường ruột
Một trong những vai trò quan trọng của hệ tiêu hóa là duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột, đặc biệt là ở đại tràng. Khi vi khuẩn HP phát triển mạnh, chúng không chỉ làm rối loạn môi trường dạ dày mà còn ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột, gây mất cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và có hại.
Hệ quả là:
- Tăng sinh các vi khuẩn có hại tại đại tràng
- Gây viêm niêm mạc đại tràng
- Làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng mãn tính
Sự di chuyển của vi khuẩn HP xuống đại tràng
Một số nghiên cứu đã phát hiện dấu vết của HP trong mẫu sinh thiết đại tràng, đặc biệt ở những bệnh nhân bị viêm loét đại tràng hoặc ung thư đại tràng. Dù chưa có bằng chứng rõ ràng rằng HP có thể sinh sống và phát triển trong môi trường đại tràng như dạ dày, nhưng khả năng vi khuẩn này di chuyển theo thức ăn, dịch tiêu hóa xuống đại tràng và gây kích ứng là hoàn toàn có thể xảy ra.
Gây ra phản ứng viêm toàn thân
HP kích thích hệ miễn dịch cơ thể phản ứng quá mức, tạo ra tình trạng viêm kéo dài không chỉ tại dạ dày mà còn ở các cơ quan khác. Việc vi khuẩn HP làm tăng mức độ các cytokine viêm như interleukin-6 (IL-6), TNF-alpha,… có thể ảnh hưởng đến niêm mạc đại tràng, góp phần gây viêm đại tràng, đau bụng, tiêu chảy kéo dài.
Các bệnh đại tràng liên quan đến vi khuẩn HP
Dưới đây là một số bệnh lý đại tràng được cho là có liên quan đến sự hiện diện hoặc tác động gián tiếp của vi khuẩn HP:
Viêm đại tràng mãn tính
Sự mất cân bằng hệ vi sinh do HP gây ra có thể dẫn đến viêm đại tràng mãn tính. Biểu hiện thường gặp bao gồm:
- Đau âm ỉ vùng bụng dưới
- Đi ngoài phân lỏng hoặc táo bón xen kẽ
- Khó tiêu, đầy hơi kéo dài
Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Mối liên hệ giữa HP và IBS đã được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu. Người bị nhiễm HP thường có nguy cơ cao gặp các triệu chứng như:
- Co thắt đại tràng
- Rối loạn phân
- Cảm giác khó chịu sau ăn
- Mệt mỏi kéo dài do hấp thu kém
Tăng nguy cơ polyp và ung thư đại tràng
Dù chưa có kết luận chắc chắn, nhưng một số nghiên cứu cho thấy bệnh nhân nhiễm HP kéo dài, không điều trị dứt điểm có nguy cơ cao hơn hình thành polyp đại tràng – một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư đại tràng. Điều này đặc biệt đáng lưu ý ở người trên 50 tuổi hoặc có tiền sử gia đình bị ung thư.
Dấu hiệu nghi ngờ vi khuẩn HP ảnh hưởng đến đại tràng
Nếu bạn nhiễm HP và bắt đầu có những dấu hiệu sau, nên nghĩ đến khả năng đại tràng đã bị ảnh hưởng:
- Đau bụng dưới rốn, âm ỉ kéo dài
- Rối loạn tiêu hóa: tiêu chảy, táo bón xen kẽ
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Mệt mỏi, chán ăn
- Đi ngoài ra máu hoặc phân có nhầy
Trong trường hợp này, bạn nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra kỹ lưỡng cả dạ dày và đại tràng, tránh bỏ sót các biến chứng nguy hiểm.
Chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán
Để xác định chính xác sự hiện diện và tác động của HP, các bác sĩ thường chỉ định:
Test hơi thở ure: Đo lượng khí CO2 sau khi uống dung dịch chứa ure
Xét nghiệm phân: Kiểm tra kháng nguyên HP
Nội soi dạ dày và đại tràng: Đánh giá tổn thương, lấy mẫu sinh thiết
Xét nghiệm máu: Đo nồng độ kháng thể kháng HP
Điều trị
Nếu vi khuẩn HP được xác định là nguyên nhân gián tiếp hoặc trực tiếp ảnh hưởng đến đại tràng, phác đồ điều trị sẽ bao gồm:
Kháng sinh diệt HP: Kết hợp 2 – 3 loại kháng sinh cùng thuốc ức chế bơm proton
Thuốc bảo vệ niêm mạc ruột
Men vi sinh và chế phẩm hỗ trợ tiêu hóa
Chế độ ăn uống chống viêm, dễ tiêu hóa
Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc diệt HP nếu chưa được chẩn đoán chính xác, vì vi khuẩn này kháng thuốc rất cao, dễ gây thất bại điều trị nếu dùng sai cách.
Phòng ngừa vi khuẩn HP và bảo vệ sức khỏe đại tràng
Để giảm nguy cơ bị vi khuẩn HP ảnh hưởng đến đại tràng, cần chú ý:
Vệ sinh ăn uống
- Ăn chín, uống sôi
- Tránh dùng chung chén đũa, đặc biệt trong gia đình có người nhiễm HP
- Rửa tay kỹ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh
Tăng cường sức đề kháng
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu chất chống oxy hóa
- Hạn chế rượu bia, đồ ăn cay nóng
- Tập luyện thể thao thường xuyên
Khám sức khỏe định kỳ
Nên nội soi dạ dày – đại tràng định kỳ (đặc biệt sau 40 tuổi)
Kiểm tra HP nếu có các triệu chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài
Vi khuẩn HP không chỉ là “thủ phạm” gây bệnh dạ dày mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến đại tràng nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc hiểu rõ vi khuẩn HP ảnh hưởng đến đại tràng như thế nào sẽ giúp bạn chủ động hơn trong phòng ngừa và điều trị. Hãy thăm khám chuyên khoa tiêu hóa định kỳ và giữ gìn lối sống lành mạnh để bảo vệ toàn diện sức khỏe hệ tiêu hóa của bạn!
Với thành phần 100% thảo dược tự nhiên, IBS Tuệ Tĩnh mang đến giải pháp lành tính, không gây tác dụng phụ, phù hợp với mọi đối tượng, kể cả người có hệ tiêu hóa nhạy cảm. Được Bộ Y tế chứng nhận, đây là lựa chọn đáng tin cậy để xua tan nỗi lo đầy hơi, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa!
Liên hệ ngay hotline 1800 2295 hoặc truy cập website để biết thêm thông tin chi tiết.
