Thịt đỏ là nguồn thực phẩm quen thuộc trong nhiều bữa ăn hằng ngày của người Việt, cung cấp protein, sắt và nhiều dưỡng chất thiết yếu. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu cảnh báo về mối liên hệ giữa việc tiêu thụ thịt đỏ thường xuyên và các vấn đề sức khỏe, đặc biệt là các bệnh lý liên quan đến đại tràng. Vậy, loại thịt này thực sự ảnh hưởng như thế nào đến đại tràng? Ăn bao nhiêu là đủ để không gây hại?
Hãy cùng tìm hiểu qua góc nhìn khoa học và lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng TS Dược Bùi Thị Bình nguyên Trưởng Khoa Dược Trường Đại học Y Dược Thái Bình – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh.
Thịt đỏ là gì và vì sao được ưa chuộng?
Thịt đỏ là nhóm thịt có màu đỏ khi còn sống và thường vẫn đỏ sẫm sau khi nấu chín. Một số loại phổ biến bao gồm:
- Thịt bò
- Thịt heo (phần nạc đỏ)
- Thịt cừu
- Thịt dê
Thịt đỏ được yêu thích nhờ hàm lượng cao protein, vitamin B12, sắt heme (loại dễ hấp thu) và kẽm. Đây là nguồn thực phẩm quan trọng giúp duy trì cơ bắp, tăng cường miễn dịch và ngăn ngừa thiếu máu.
Lợi ích của thịt đỏ với sức khỏe nói chung
Khi được tiêu thụ đúng cách và hợp lý, chúng mang lại nhiều lợi ích:
- Tăng cường cơ bắp và mô liên kết: Protein từ thịt đỏ chứa đủ các acid amin thiết yếu cho quá trình tổng hợp mô.
- Ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt: Sắt heme trong thịt đỏ dễ hấp thu hơn nhiều so với sắt từ thực vật.
- Cung cấp vitamin nhóm B: Đặc biệt là B12 – cần thiết cho hệ thần kinh và tạo máu.
- Tuy nhiên, không thể bỏ qua mặt trái nếu tiêu thụ quá mức hoặc chế biến không đúng cách.
Tác hại tiềm ẩn của thịt đỏ với đại tràng
Tăng nguy cơ viêm đại tràng và ung thư đại trực tràng
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc ăn quá nhiều các loại thịt có màu đỏ, đặc biệt là loại đã qua chế biến (xúc xích, thịt xông khói, lạp xưởng), có thể làm tăng nguy cơ:
- Viêm đại tràng mãn tính
- Polyp đại tràng
- Ung thư đại trực tràng
Cơ chế được cho là do quá trình tiêu hóa thịt đỏ tạo ra các hợp chất độc hại như N-nitroso, amin dị vòng (HCA) và hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) – những chất có thể gây tổn thương DNA của tế bào niêm mạc đại tràng.
Tăng áp lực tiêu hóa và gây táo bón
Thịt đỏ chứa rất ít chất xơ – yếu tố quan trọng giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru. Khi ăn nhiều thịt đỏ nhưng ít rau củ, phân sẽ khó di chuyển trong lòng ruột, dễ gây táo bón – một trong những yếu tố nguy cơ của viêm đại tràng và rối loạn đại tiện.
Thịt chế biến sẵn – “kẻ thù” âm thầm của đại tràng
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp thịt chế biến vào nhóm có khả năng gây ung thư ở người. Những loại thịt này thường chứa nitrit, nitrat và các chất bảo quản có thể tạo thành hợp chất gây ung thư sau khi vào cơ thể.
Ăn thịt đỏ như thế nào để không hại đại tràng?
Thịt đỏ không hoàn toàn là “thủ phạm”, vấn đề nằm ở liều lượng, cách chế biến và sự cân bằng trong khẩu phần ăn. Dưới đây là một số lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng:
Ăn với tần suất hợp lý
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và các chuyên gia dinh dưỡng, nên giới hạn lượng thịt này ở mức:
- ≤ 500g thịt đỏ nấu chín/tuần
- Tránh ăn thịt chế biến quá thường xuyên
Ưu tiên các phương pháp chế biến lành mạnh
- Hạn chế chiên, nướng than trực tiếp – vì dễ sinh ra HCA và PAH
- Ưu tiên hấp, luộc, áp chảo nhẹ hoặc nấu canh
- Tránh nấu thịt ở nhiệt độ quá cao và thời gian quá dài
Kết hợp với thực phẩm bảo vệ đại tràng
- Rau xanh, củ quả, ngũ cốc nguyên hạt giúp bổ sung chất xơ, giảm thời gian phân lưu lại trong ruột.
- Probiotics (men vi sinh) và prebiotics (chất xơ hòa tan) giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột và giảm viêm.
- Uống đủ nước để hỗ trợ nhu động ruột.
Thịt trắng – lựa chọn thay thế thông minh
Khi cần giảm lượng thịt đỏ, bạn có thể thay thế bằng:
- Thịt gà, cá: Dễ tiêu hóa hơn, ít chất béo bão hòa, và vẫn giàu protein.
- Nguồn đạm thực vật: Đậu nành, đậu lăng, hạt quinoa cũng cung cấp đạm chất lượng cao mà không gây áp lực cho đại tràng.
Ăn thịt đỏ không xấu, nhưng cần “ăn thông minh”
Thịt đỏ vẫn là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống cân bằng, đặc biệt với người thiếu máu, vận động viên hoặc người cần phục hồi thể lực. Tuy nhiên, nếu lạm dụng hoặc ăn thiếu khoa học, chúng có thể trở thành gánh nặng cho hệ tiêu hóa, nhất là đại tràng
Lời khuyên:
- Ăn thịt đỏ với lượng vừa phải
- Kết hợp nhiều rau xanh và ngũ cốc nguyên cám
- Hạn chế thịt chế biến và tránh chế biến ở nhiệt độ cao
- Chăm sóc đại tràng bắt đầu từ chính những gì bạn ăn mỗi ngày!
Rất nhiều trường hợp chia sẻ rằng nhờ IBS Tuệ Tĩnh, họ đã không còn ám ảnh chuyện đi ngoài thất thường hay cảm giác “đầy tức bụng” kéo dài. Không ít người đã lựa chọn dùng IBS Tuệ Tĩnh như một giải pháp chăm sóc tiêu hóa dài hạn – nhờ tính an toàn và tác dụng ổn định, không lệ thuộc thuốc. Người đã điều trị tây y nhưng bệnh tái phát thường xuyên, hoặc đang tìm kiếm giải pháp tự nhiên, an toàn để phối hợp điều trị, nên cân nhắc sử dụng IBS Tuệ Tĩnh đều đặn.
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
