Nhịn ăn gián đoạn (Intermittent Fasting – IF) đang trở thành xu hướng ăn uống được nhiều người áp dụng để giảm cân, cải thiện sức khỏe và tăng tuổi thọ. Tuy nhiên, liệu phương pháp này có ảnh hưởng gì đến hệ tiêu hóa – nơi trực tiếp xử lý thực phẩm bạn nạp vào mỗi ngày?
Cùng PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật – UV Thường vụ BCH Hội Khoa học Tiêu hóa Việt Nam, nguyên Trưởng Khoa Tiêu hóa BVQY 103 – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh tìm hiểu những thay đổi tích cực và tiêu cực của hệ tiêu hóa khi bạn bắt đầu áp dụng IF, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp với cơ thể mình.
Nhịn ăn gián đoạn là gì?
Nhịn ăn gián đoạn là một phương pháp ăn uống theo chu kỳ giữa các giai đoạn ăn uống và nhịn ăn, thay vì tập trung vào cắt giảm calo hoặc loại bỏ thực phẩm cụ thể.
Một số hình thức phổ biến của IF:
- 16/8: Nhịn ăn 16 giờ, ăn trong 8 giờ còn lại.
- 5:2: Ăn bình thường 5 ngày, 2 ngày còn lại chỉ nạp khoảng 500–600 kcal.
- OMAD: One Meal A Day – chỉ ăn một bữa mỗi ngày.
Với hệ tiêu hóa, những khoảng thời gian dài không ăn có thể là “con dao hai lưỡi” nếu bạn không hiểu rõ cơ chế hoạt động và cách chăm sóc đúng cách.
Hệ tiêu hóa hoạt động như thế nào trong điều kiện bình thường?
Hệ tiêu hóa bao gồm các cơ quan: miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, gan, tụy và túi mật, hoạt động liên tục để:
- Tiêu hóa thức ăn (nghiền nát, trộn dịch tiêu hóa).
- Hấp thu chất dinh dưỡng vào máu.
- Đào thải chất cặn bã ra khỏi cơ thể.
- Quá trình này diễn ra ổn định khi bạn ăn đủ bữa, đúng giờ. Tuy nhiên, khi thực hiện IF, cơ thể phải điều chỉnh cơ chế hoạt động, đặc biệt là các hormone tiêu hóa và hệ vi sinh đường ruột.
Tác động của nhịn ăn gián đoạn đến hệ tiêu hóa
Hệ tiêu hóa được nghỉ ngơi và tái tạo
- Khi không ăn, dạ dày và ruột không phải làm việc liên tục, giúp giảm áp lực tiêu hóa.
- Tăng cường quá trình tái tạo tế bào niêm mạc ruột, hỗ trợ làm lành các tổn thương nhỏ.
- Giảm nguy cơ trào ngược dạ dày, đầy bụng, khó tiêu ở người có hệ tiêu hóa yếu.
Giảm viêm đường ruột
- Một số nghiên cứu cho thấy IF giúp giảm viêm ở ruột và hệ tiêu hóa, đặc biệt ở người có hội chứng ruột kích thích (IBS) hay viêm ruột mạn tính.
- Nhịn ăn còn làm giảm hoạt động của một số cytokine gây viêm.
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
- IF giúp đa dạng hệ vi khuẩn đường ruột, tăng vi khuẩn có lợi, giảm vi khuẩn gây hại.
- Thay đổi này có thể hỗ trợ quá trình tiêu hóa, hấp thu và thậm chí tăng cường miễn dịch đường ruột.
Thúc đẩy nhu động ruột
- Dù nhịn ăn, nhu động ruột vẫn duy trì để di chuyển chất thải, tránh táo bón. Tuy nhiên, bạn cần uống đủ nước và ăn thực phẩm giàu chất xơ vào khung giờ ăn.
Những rủi ro tiềm ẩn đối với hệ tiêu hóa khi nhịn ăn sai cách
Tăng tiết acid dạ dày, gây đau hoặc viêm loét
- Khi dạ dày trống lâu, vẫn có thể tiết dịch vị, dẫn đến cảm giác cồn cào, đau rát, đặc biệt ở người có tiền sử viêm loét dạ dày – tá tràng.
Đầy hơi, chướng bụng khi ăn lại
- Ăn quá nhanh hoặc quá nhiều sau thời gian nhịn dài có thể gây quá tải tiêu hóa, khiến bạn đầy bụng, khó tiêu.
Rối loạn đại tiện: táo bón hoặc tiêu chảy
- Một số người bị rối loạn nhu động ruột khi thay đổi giờ ăn đột ngột, hoặc thiếu chất xơ trong khung giờ ăn.
Mất cân bằng vi khuẩn đường ruột nếu ăn uống không lành mạnh
- Nếu bạn nhịn ăn nhưng lại ăn đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, ít rau sau đó, hệ vi sinh có lợi dễ bị tổn hại, dẫn đến suy giảm chức năng tiêu hóa.
Làm sao để bảo vệ hệ tiêu hóa khi áp dụng nhịn ăn gián đoạn?
- Chọn phương pháp phù hợp với thể trạng: Không nên bắt đầu với IF quá khắt khe (như OMAD) nếu bạn có bệnh dạ dày hoặc ruột nhạy cảm.
- Ăn chậm, nhai kỹ và chọn thực phẩm dễ tiêu: Ưu tiên rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, thịt trắng, trái cây ít acid.
- Bổ sung lợi khuẩn (probiotics): Giúp tăng cường hàng rào bảo vệ niêm mạc ruột, hỗ trợ tiêu hóa trong giai đoạn ăn hạn chế.
- Không ăn quá no sau thời gian nhịn: Cố gắng chia nhỏ khẩu phần, tránh nạp quá nhiều chất béo hoặc đường cùng lúc.
- Theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu thấy đau bụng kéo dài, tiêu chảy, đầy hơi liên tục – nên dừng IF và thăm khám.
Gợi ý hỗ trợ: Bảo vệ hệ tiêu hóa cùng IBS Tuệ Tĩnh
Nếu bạn đang thực hiện nhịn ăn gián đoạn và gặp phải các vấn đề như đầy hơi, táo bón, tiêu chảy, đau bụng, hoặc đã có tiền sử viêm đại tràng, IBS, thì việc hỗ trợ hệ tiêu hóa bằng sản phẩm thảo dược là một lựa chọn đáng cân nhắc.
IBS Tuệ Tĩnh – sản phẩm hỗ trợ dành cho người rối loạn tiêu hóa, hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng với các thành phần nổi bật như:
- Hoàng bá, mộc hương, cam thảo, bạch truật… giúp làm dịu nhu động ruột, giảm đau bụng, đầy chướng.
- Hỗ trợ khôi phục niêm mạc ruột, cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
- Sản phẩm an toàn, phù hợp dùng lâu dài, đặc biệt khi bạn áp dụng chế độ ăn thay đổi như nhịn ăn gián đoạn.
Tham khảo chi tiết về IBS Tuệ Tĩnh tại đây.
Nhịn ăn gián đoạn là một phương pháp có thể mang lại lợi ích cho hệ tiêu hóa, nếu bạn thực hiện đúng cách và lắng nghe cơ thể. Tuy nhiên, những rủi ro cũng không nên xem nhẹ – đặc biệt với người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, đang mắc IBS hay bệnh lý tiêu hóa mạn tính.
Kết hợp chế độ ăn hợp lý và sản phẩm hỗ trợ uy tín như IBS Tuệ Tĩnh sẽ giúp bạn tối ưu hóa hiệu quả IF mà vẫn bảo vệ hệ tiêu hóa khỏe mạnh mỗi ngày.
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
