Kháng sinh là “vũ khí” không thể thiếu trong điều trị nhiễm trùng, nhưng cũng giống như con dao hai lưỡi – vừa tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, vừa tàn phá hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột. Điều này lý giải vì sao không ít người gặp phải tình trạng tiêu chảy, đầy bụng, chán ăn… khi dùng kháng sinh kéo dài.
Vậy làm sao để bảo vệ hệ tiêu hóa trong và sau khi dùng kháng sinh? Bài viết dưới đây TS Dược Bùi Thị Bình – Trưởng Khoa Dược Trường Đại học Y Dược Thái Bình – cố vấn chuyên môn DƯợc phẩm Tuệ Tĩnh sẽ bật mí cho bạn 5 giải pháp khoa học, dễ áp dụng để giữ cho đường ruột luôn khỏe mạnh dù phải dùng thuốc dài ngày.
Bổ sung men vi sinh (Probiotics) – Giải pháp nền tảng
Probiotics là các vi sinh vật sống có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là hệ tiêu hóa. Khi dùng kháng sinh, lượng lợi khuẩn trong đường ruột bị sụt giảm nghiêm trọng, khiến hệ vi sinh mất cân bằng. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến các triệu chứng rối loạn tiêu hóa sau khi dùng kháng sinh, như tiêu chảy, trướng bụng, buồn nôn…
Bổ sung probiotics được xem là “đội quân tiếp viện” giúp khôi phục lại cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Cách dùng đúng:
- Uống cách xa liều kháng sinh ít nhất 2 tiếng, để lợi khuẩn không bị tiêu diệt ngay sau khi vào cơ thể.
- Duy trì bổ sung men vi sinh trong suốt liệu trình điều trị và tiếp tục từ 1–2 tuần sau đó để đảm bảo hệ tiêu hóa hồi phục hoàn toàn.
- Ưu tiên lựa chọn các loại men vi sinh chứa chủng lợi khuẩn đã được chứng minh hiệu quả như Lactobacillus rhamnosus GG, Saccharomyces boulardii…
Ngoài men vi sinh dạng viên hay bột, bạn cũng có thể bổ sung lợi khuẩn qua sữa chua, kefir, dưa cải lên men… Tuy nhiên, cần lưu ý rằng lượng lợi khuẩn trong thực phẩm thường không ổn định và khó kiểm soát được hàm lượng điều trị.
Tăng cường prebiotics – Thức ăn của lợi khuẩn
Prebiotics là các loại chất xơ hòa tan giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn trong đường ruột, thúc đẩy chúng phát triển và hoạt động hiệu quả. Sự kết hợp giữa probiotics và prebiotics được gọi là synbiotics – được xem là “bộ đôi hoàn hảo” cho đường ruột.
Một số thực phẩm giàu prebiotics nên thêm vào bữa ăn hằng ngày:
- Chuối chín
- Tỏi, hành tây
- Măng tây, atisô
- Yến mạch nguyên cám
- Khoai lang, khoai tây nấu chín để nguội
Chất xơ hòa tan từ các thực phẩm này sẽ lên men trong ruột, sản sinh ra các axit béo chuỗi ngắn (SCFA) – giúp nuôi dưỡng tế bào niêm mạc ruột, chống viêm, tăng miễn dịch và duy trì nhu động ruột khỏe mạnh.
Mẹo nhỏ: Luôn uống đủ nước (1,5–2 lít/ngày) để chất xơ hoạt động hiệu quả, tránh gây đầy hơi, táo bón.
Ăn uống đúng cách để “giảm tải” cho đường ruột
Khi đang trong liệu trình kháng sinh, đường ruột rất nhạy cảm. Việc ăn uống sai cách có thể khiến tình trạng rối loạn tiêu hóa trở nên nghiêm trọng hơn.
Nguyên tắc ăn uống bảo vệ tiêu hóa khi dùng kháng sinh:
- Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, chiên rán, vì gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
- Hạn chế thực phẩm nhiều đường, sữa tươi, vì dễ gây tiêu chảy, đầy hơi.
- Tránh rượu bia, cà phê đậm – làm kích thích nhu động ruột và ảnh hưởng đến hấp thu thuốc.
- Chia nhỏ bữa ăn (4–5 bữa/ngày), ăn chậm nhai kỹ để ruột dễ tiêu hóa.
- Ưu tiên món hấp, luộc, cháo mềm hoặc canh rau củ để “xoa dịu” niêm mạc ruột đang bị tổn thương.
- Bên cạnh đó, hãy cố gắng duy trì bữa ăn đúng giờ và hạn chế căng thẳng – vì stress cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tiêu hóa.
Bổ sung thực phẩm giàu polyphenol & postbiotics tự nhiên
Polyphenol là hợp chất thực vật có khả năng chống viêm và bảo vệ niêm mạc ruột. Một số loại thực phẩm như trà xanh, nghệ, gừng, quế, trái cây mọng… rất giàu polyphenol, có thể giúp giảm viêm và tăng cường miễn dịch đường ruột.
Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung postbiotics tự nhiên – là những sản phẩm chuyển hóa có lợi của vi khuẩn (ví dụ: axit lactic, axit butyric…) thông qua:
- Trà lên men (kombucha, trà Pu-erh) – giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột.
- Sữa chua Hy Lạp – cung cấp men sống và cả postbiotics sau quá trình lên men.
- Dưa cải muối đúng cách (không quá mặn) – bổ sung axit hữu cơ giúp cân bằng pH đường ruột.
Đây là những “chất nuôi ruột” tự nhiên, rẻ tiền, dễ tìm và khá an toàn nếu sử dụng đúng cách.
Lắng nghe cơ thể & theo dõi các dấu hiệu bất thường
Cuối cùng, hãy chú ý đến những phản ứng của cơ thể trong và sau quá trình dùng kháng sinh. Một số triệu chứng nhẹ như đầy hơi, tiêu chảy 1–2 ngày đầu có thể là phản ứng bình thường. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các dấu hiệu dưới đây, bạn cần thăm khám sớm:
- Tiêu chảy kéo dài > 3 ngày, đặc biệt khi phân lỏng nhiều lần/ngày.
- Đau bụng dữ dội, sốt cao, phân có máu hoặc chất nhầy.
- Buồn nôn, sụt cân, chán ăn kéo dài.
Đây có thể là biểu hiện của tình trạng viêm ruột do kháng sinh, loạn khuẩn hoặc nhiễm vi khuẩn kháng thuốc như Clostridium difficile – cần được xử lý y tế kịp thời.
Bên cạnh đó, không nên tự ý tăng liều hoặc kéo dài thời gian dùng kháng sinh, vì sẽ khiến hệ vi sinh bị hủy hoại nghiêm trọng hơn và làm tăng nguy cơ kháng thuốc.
Dùng kháng sinh là cần thiết để điều trị bệnh, nhưng hãy nhớ rằng sức khỏe đường ruột chính là “nạn nhân thầm lặng” trong quá trình này. Chủ động bảo vệ hệ tiêu hóa bằng 5 giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả:
- Bổ sung men vi sinh đúng cách
- Tăng cường chất xơ & prebiotics
- Ăn uống lành mạnh, dễ tiêu hóa
- Thêm thực phẩm chống viêm & postbiotics tự nhiên
- Theo dõi dấu hiệu, khám khi cần thiết
Giữ cho đường ruột khỏe mạnh không chỉ giúp bạn hạn chế tác dụng phụ của kháng sinh, mà còn hỗ trợ quá trình hồi phục bệnh nhanh hơn, an toàn hơn. Hãy bắt đầu từ hôm nay – vì một hệ tiêu hóa khỏe là nền tảng cho một cơ thể khỏe!
Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp hỗ trợ phục hồi hệ tiêu hóa sau kháng sinh an toàn từ tự nhiên, IBS Tuệ Tĩnh là một lựa chọn đáng cân nhắc. Sản phẩm kết hợp các thảo dược quý như Hoàng bá, Mộc hương, Bạch truật… giúp bổ tỳ kiện vị, điều hòa nhu động ruột, đồng thời hỗ trợ cải thiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón do loạn khuẩn đường ruột.
IBS Tuệ Tĩnh phù hợp dùng sau kháng sinh hoặc cho người mắc hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng mạn tính. An toàn khi dùng lâu dài, không gây lệ thuộc.
Hãy lắng nghe cơ thể và chủ động bảo vệ hệ tiêu hóa của bạn mỗi ngày – vì một đường ruột khỏe chính là “gốc rễ” của một cơ thể khỏe mạnh!
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
