Buồn nôn và nôn là những triệu chứng phổ biến mà ai cũng từng gặp ít nhất một lần trong đời. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên, kéo dài hoặc đi kèm với các dấu hiệu bất thường khác, đó có thể là lời cảnh báo rằng hệ tiêu hóa của bạn đang gặp vấn đề nghiêm trọng.
Hãy cùng TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương – Chủ nhiệm khoa Lão Bệnh viện Y học cổ truyền Quân đội Trung ương – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu nguy hiểm và cách xử lý hiệu quả tình trạng này trong bài viết sau.
Hiểu đúng về buồn nôn và nôn
Buồn nôn là cảm giác khó chịu ở vùng bụng trên hoặc cổ họng, khiến bạn muốn nôn ra. Còn nôn là hành động đẩy mạnh chất chứa trong dạ dày ra ngoài qua đường miệng.
Đây không phải là bệnh mà là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, đặc biệt là liên quan đến hệ tiêu hóa. Trong một số trường hợp, buồn nôn và nôn có thể là cơ chế bảo vệ tự nhiên giúp cơ thể loại bỏ những chất độc hại. Tuy nhiên, khi lặp lại nhiều lần và không rõ nguyên nhân, nó có thể báo hiệu những bệnh lý tiêu hóa tiềm ẩn.
Những nguyên nhân tiêu hóa thường gây buồn nôn, nôn
Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến liên quan đến hệ tiêu hóa:
Viêm dạ dày
Viêm dạ dày, đặc biệt do vi khuẩn Helicobacter pylori hoặc dùng thuốc NSAIDs kéo dài, có thể gây cảm giác buồn nôn, nôn, đau âm ỉ vùng thượng vị và đầy hơi.
Ngộ độc thực phẩm
Khi ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn, virus hoặc độc tố, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách buồn nôn, nôn, tiêu chảy để đào thải chất độc.
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
Bệnh lý này gây ra tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản, dẫn đến buồn nôn, ợ hơi, nóng rát sau xương ức, đặc biệt sau ăn no hoặc khi nằm.
Tắc ruột
Đây là tình trạng nguy hiểm, trong đó dòng chảy của thức ăn và dịch tiêu hóa bị chặn lại. Biểu hiện là đau bụng dữ dội, nôn liên tục, bí trung đại tiện, bụng chướng.
Viêm tụy cấp
Viêm tụy là bệnh lý nghiêm trọng với các triệu chứng như đau bụng dữ dội, lan ra sau lưng, buồn nôn và nôn nhiều, sốt, mạch nhanh.
Rối loạn tiêu hóa chức năng
Chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS), loạn khuẩn đường ruột… cũng có thể gây buồn nôn, đầy bụng, chướng hơi, đi ngoài thất thường.
Khi nào buồn nôn, nôn là dấu hiệu nguy hiểm?
Không phải lúc nào buồn nôn, nôn cũng nguy hiểm, nhưng nếu xuất hiện các dấu hiệu sau, bạn cần đi khám ngay:
- Nôn liên tục, không thể ăn uống được
- Có máu trong chất nôn (nôn ra máu)
- Sút cân nhanh chóng, ăn uống kém
- Đau bụng dữ dội kèm sốt cao
- Vàng da, vàng mắt (cảnh báo vấn đề gan mật)
- Tiêu chảy kéo dài kèm nôn
Những biểu hiện này có thể là dấu hiệu của bệnh lý cấp cứu tiêu hóa như xuất huyết tiêu hóa, viêm tụy, tắc ruột, viêm ruột thừa,…
Cách xử lý khi bị buồn nôn, nôn
Nghỉ ngơi và giữ cơ thể thẳng
Hãy ngồi dậy hoặc nằm nghiêng đầu cao. Tránh nằm ngửa ngay sau khi ăn vì có thể làm tăng cảm giác buồn nôn.
Uống nước từng ngụm nhỏ
Bổ sung nước để tránh mất nước, nhưng không nên uống quá nhanh. Có thể dùng nước oresol hoặc nước lọc pha chút muối đường.
Ăn nhẹ, dễ tiêu
Khi cảm thấy đỡ buồn nôn, hãy ăn những món nhẹ như cháo loãng, bánh mì nướng, chuối chín. Tránh đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ và gia vị mạnh.
Tránh các yếu tố kích thích
Không hút thuốc, uống rượu, cà phê hoặc sử dụng thuốc mà chưa hỏi ý kiến bác sĩ.
Sử dụng gừng hoặc bạc hà
Gừng tươi hoặc trà gừng có thể giúp giảm buồn nôn hiệu quả. Tương tự, tinh dầu bạc hà cũng có thể làm dịu dạ dày.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu buồn nôn và nôn kéo dài hơn 24-48 giờ, đặc biệt ở người lớn tuổi, trẻ em hoặc người có bệnh nền, bạn nên đi khám để xác định nguyên nhân.
Ngoài ra, nếu đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như đau dữ dội, sốt cao, mất nước, vàng da, thì cần đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Phòng ngừa buồn nôn, nôn do nguyên nhân tiêu hóa
Để giảm nguy cơ gặp phải tình trạng buồn nôn và nôn do rối loạn tiêu hóa, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:
- Ăn chín, uống sôi, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
- Tránh ăn quá no, ăn chậm, nhai kỹ
- Hạn chế đồ cay nóng, dầu mỡ, thức ăn nhiều axit
- Không nằm ngay sau khi ăn, nên nghỉ ngơi 20–30 phút rồi mới nằm
- Tăng cường chất xơ và lợi khuẩn từ rau xanh, trái cây, sữa chua
- Quản lý stress, vì căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến tiêu hóa
Buồn nôn và nôn không đơn giản chỉ là triệu chứng khó chịu mà còn là tín hiệu cảnh báo hệ tiêu hóa đang gặp vấn đề. Việc nhận biết sớm và xử lý đúng cách sẽ giúp bạn phòng tránh được nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Đừng chủ quan khi cơ thể liên tục “lên tiếng” – hãy lắng nghe và đi khám để bảo vệ sức khỏe của bạn!
IBS Tuệ Tĩnh đặc biệt phù hợp với người thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa, đi ngoài thất thường, đau bụng sau ăn hoặc nhạy cảm với thức ăn lạ. Người làm việc căng thẳng, ăn uống thất thường, ngủ không đủ giấc – những yếu tố góp phần kích hoạt triệu chứng IBS – nên dùng sản phẩm như một liệu pháp hỗ trợ lâu dài. Người đã điều trị tây y nhưng bệnh tái phát thường xuyên, hoặc đang tìm kiếm giải pháp tự nhiên, an toàn để phối hợp điều trị, nên cân nhắc sử dụng IBS Tuệ Tĩnh đều đặn. Sản phẩm được nghiên cứu bởi các chuyên gia Y học cổ truyền tại Học viện Tuệ Tĩnh, dựa trên nguyên lý chữa bệnh từ căn nguyên, phù hợp với cơ địa người Việt.
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
